Inhoud
- Deglutitionproces
- Slikproblemen verbonden aan dysfagie
- Gezondheidsproblemen
- Symptomen en diagnose
- behandelingen
Het slikproces heeft te maken met het goed functioneren van veel spieren en zenuwen. Wanneer een beroerte deze spieren of zenuwen beschadigt, kunnen zich slikproblemen voordoen. Dysfagie is de medische term die wordt gebruikt om de slikstoornis te beschrijven die veel patiënten met een beroerte treft. De American Stroke Association meldt dat ongeveer 65% van de beroerteslachtoffers dit soort problemen kan ontwikkelen. Als dysfagie niet wordt gediagnosticeerd en behandeld, kan dit andere ernstige gezondheidsproblemen veroorzaken.
Deglutitionproces
Het slikproces is zeer complex en vereist coördinatie en goed functioneren van vele paren zenuwen en spieren om voedsel van de mond naar de maag te transporteren. Het proces gebeurt meestal in drie fasen, die oraal, faryngeus en oesofageale zijn. Tijdens de eerste fase werkt de tong om voedsel te verzamelen en voor te bereiden op slikken. Daarna duwt het het voedsel naar de achterkant van de keel. Dit initieert de slikreflex, die voedsel of vloeistof door de keelholte, slokdarm en maag beweegt (zie bronnen).
Slikproblemen verbonden aan dysfagie
Dysfagie of moeite met slikken treedt op als er een probleem is in elk stadium van het slikproces. In sommige gevallen kunnen gezondheidsproblemen die de mond- of keelspieren verzwakken een oorzaak zijn van de aandoening.
Patiënten met een beroerte kunnen echter slikproblemen hebben omdat ze de slikreflex niet kunnen initiëren of voltooien die nodig is om voedsel van de mond naar de maag te transporteren. Dysfagie kan bij deze patiënten andere gezondheidsproblemen veroorzaken, zoals aspiratiepneumonie.
Gezondheidsproblemen
Inademing van voedsel of vloeistof, ook wel aspiratie genoemd, kan leiden tot stille aspiratie. Dit gebeurt wanneer een persoon voedsel of vloeistoffen doorslikt en niet weet dat dit materiaal in de longen is terechtgekomen. Dit kan een infectie veroorzaken, die kan leiden tot longontsteking.
Indien onbehandeld, is een CVA-slachtoffer met een slikstoornis ook vatbaar voor gezondheidsproblemen, zoals uitdroging en ondervoeding.
Hoewel dysfagie en de bijbehorende gezondheidsproblemen vaak voorkomen bij patiënten met een beroerte, kunnen andere personen deze aandoening ook ontwikkelen. Deze omvatten mensen die lijden aan neurologische aandoeningen (de ziekte van Parkinson), hoofdletsel, slokdarmkanker en ouderen. Sommige individuen worden ook geboren met deze anomalie.
Symptomen en diagnose
Symptomen van dysfagie kunnen mild, matig of ernstig zijn. Deze kunnen bestaan uit overmatig speeksel en kwijlen, hangende mond, hoesten of verstikking tijdens het eten, geruis, keelongemak en onvermogen om de slikreflex te starten of te voltooien. Wanneer de symptomen niet ernstig zijn, kunnen sommige patiënten met een beroerte langzaam herstellen van deze aandoening en moeten anderen mogelijk manieren leren om zich aan deze aandoening aan te passen. Het is echter mogelijk dat anderen hun slikvermogen nooit volledig terugwinnen.
Wanneer artsen deze aandoening vermoeden, kan de patiënt naar een audioloog gaan voor een evaluatie. Een lichamelijk onderzoek en tests, zoals glasvezellaryngoscopie, worden ook vaak gebruikt om problemen in verschillende stadia van het slikproces te detecteren. Andere tests kunnen een gemodificeerde bariumzwaluwtest, echografie en computertomografie omvatten.
behandelingen
Het belangrijkste doel van de behandeling is om het specifieke slikprobleem van individuele patiënten op te lossen. Sommige patiënten met een beroerte hebben mogelijk oefeningen nodig om de spiertonus van de mond of keel te verbeteren, terwijl andere mogelijk de manier moeten veranderen waarop ze slikken (door de positie van het hoofd tijdens het eten te veranderen). Veranderingen in het dieet zijn ook vaak nodig. Het kan voor de patiënt noodzakelijk zijn om bepaalde voedingsmiddelen te vermijden of om voedingsmiddelen met een andere consistentie, zoals rimpels of verdikte vloeistoffen, te consumeren.
Voor slachtoffers van een beroerte met ernstige dysfagie kunnen voedingssondes of percutane endoscopische gastrostomie (PEG) nodig zijn om de complicaties van uitdroging en ondervoeding te voorkomen. Een PEG omvat het inbrengen van een voedingssonde door de buikhuid in de maag.
Voor de meeste patiënten kan de behandeling helpen bij het oplossen van de slikproblemen die samenhangen met de beroerte. Het kan ook mogelijke levensbedreigende aandoeningen voorkomen, zoals aspiratiepneumonie.